Dünden Bugüne Boyabat Sarıağaççayırı Köyü Düğün Adetleri – (1. Bölüm)

BoyabatSarıağaççayırı Köyü ilçemizde bulunan bir kürt köyü olup, Boyabat’taki mazisi 200 ile 250 yıla kadar dayanan bir geçmişe sahiptir. Aslen Ankara Haymana’dan gelip ilçemize bağlı Sarıağaççayırı Köyü’ne yerleşip o gün bu gün ilçemize ve çevre köylere kız vermiş, buralardan kız almış ve akrabalık bağlarını güçlendirerek bugüne kadar gelmiş şirin bir köydür.
Köyün kuruluşundan bu yana düğün zamanları ve köyde yapılan düğünlerin adet, gelenek ve görenekleri hiçbir zaman değişmeyen, belki de Türkiye’de düğün adetlerinde hiç değişiklik olmayan tek köydür. Bu köyde eskiden beri hep kışın düğün dernek işleri yapılır. Köy nüfusunun %90’ı geçimlerini tuğla fabrikalarından sağladıkları için Boyabat başta olmak üzere Türkiye’nin en ücra bölgelerinde nerede bir tuğla fabrikası var ise biliniz ki o tuğla fabrikasında kesinlikle bir Sarıağaççayırlı vardır. Ailece bu işi en iyi şekilde yapan, toprağın çamur halinden çamurun kırmızı şeklini alıp inşaatlarımıza gelinceye kadar burada emek sarf eden kişilerdir.

İlçemizin, özellikle Sinop İlimizin en büyük nüfusuna sahip olan tek köy Sarıağaççayırı Köyü’dür. Özellikle mevsimlik işçi olarak çalışmalarından dolayı tuğla fabrikalarının bulunduğu o ilin ya da ilçenin iklim durumuna bağlı olarak 3 veya 4 ay ara verildiği zaman diğer köylerin aksine, herkesi köyde bulmak mümkündür. Herkes bir arada olduğu için de mutlaka ama mutlaka kış aylarında köylülerin yoğun olduğu bu kış günlerinde düğün dernek işleri yapılır. Ama hiçbir zaman değişmeyen bir kural var ki oda düğünlerin 4 gün sürmesi…
Düğünler salonlarda yapılmaz! Çok ısrar edilmediği sürece genelde köy usulüne göre köyde düğünler yapılır. Isrardan maksat dışarıya kız verilmesi durumunda hiç itiraz edilmez. Kızın gideceği ailenin örf ve adetine göre yapılır. O yönden kışı yazı pek fark etmez… Ama damat tarafı için gelecek olan kız, Türk olsun, Kürt olsun, aynı şehirden olsun, başka şehirden olsun hiç fark etmez. Kesinlikle anlatmaya çalıştığımız kurallar çerçevesinde düğünler köyde yapılır ve bu şekilde sonuçlandırılır.
Her Ne Kadar Gençler Aralarında Anlaşıp Evlenmeye Karar Verseler de Söz Alma Merasimi Olmazsa Olmazlarından…

Bu çiftimizin söz olarak bilinen aileler arasında özel bir gün tertip edilip bu günde karşılıklı olarak kız tarafından söz alınır. Ön görüşme şeklinde bir görüşmeden ibarettir. Bu görüşme kesinlikle yapılır ve genelde aileler arasında sözü geçen veya erkek tarafının tavsiye ettiği kişilerden oluşmaktadır. Bu görevi bana teklif ettiler ben de Boyabat Bülteni muhabiri olarak kabul ettim ve yola koyulduk. Allah mahcup etmesin…

Nişan Öncesi Resmi Nikah…

Evet bu durumda taraflar anlaştıktan sonra erkek ve kız aralarında anlaştıktan sonra nişan merasimi olmadan kesinlikle resmi nikah kıyılır…

Düğün Öncesi Nişan….

Köydeki nişanlar düğün havasında kız evinde gerçekleşir ve kalabalık bir katılım ile gerçekleştirilen güzel bir eğlence proğramı tertip edilir.

Burdaki eğlence sırasında yüzükler, aile büyükleri tarafından takılır, bu süreçte aynı ortamda kız tarafı erkek tarafı düğün öncesi yapılacak takılar, eşya ev vs. evlilik için tabiri caizse Noter’den de sağlam ve kesinlikle değişikliğe uğramayan iki nüsha şeklinde düzenlenip yazılır ve o evlilik adımına atılan ilk yazılı akittir. Esas bu akit yazıldıktan sonra işlemlere geçilir… Yazılı akit, köy muhtarı, köy imamı ve köyün ileri gelenlerinden iki ve üç kişiden oluşan gözlemciler tarafından yazılıp imza altına alınır. Bu akit evlilik sürecine kadar yani düğün arefesine kadar yapılması gereken tüm ödevleri içerdiği için kesinlikle bir harfinde dahi değişiklik kabul edilmeyen bir akittir. Bu yıllar boyunca devam ede gelen bir süreçtir.

Akitte Yazılanlar…

1-Bilezik, adeti ile beraber yazılır (Dört Adet Burmalı)

2-Ev eşyası olmazsa olmazlardan

3-Ana sütü İçin 1 adet gremse altın

4-3 adet Cumhuriyet altını (Kardeş yolu, baldız yolu vs.)

5-Set Takımı (Yüzük, saat, künye, küpe vs.)

6-Mutfak eşyasının kız tarafından dizilmesi özellikle belirtilir.

Düğün Hazırlıkları İçin Fazla Bir Maddiyata Gerek Yok

Evet gerçekten de başlıkta yazdığımız gibi köyde bir düğün yapıldığı zaman hiçbir sıkıntı söz konusu değil. Sadece tertibi konusunda güzel bir organizasyon tertip edilir neyi ne zaman nasıl yapılacak tüm bunları düğün sahibi kişi veya ona yardımcı olan kişiler tarafından özellikle tasarlanıp uygulamaya geçildiğinde başka da bir sorun düşünülmüyor. Bu dört günlük düğün sürecinde maddi yönden sıkıntı söz konusu olmadığını söylememizdeki sebep herkes bir rekabet içerisinde ve altınların konuştuğu bir düğün devresi geçmektedir. Genelde altın keteler (Takılar) düğünlerde rağbet görür. Abi, kardeş, amca, teyze bağlantılı bir düğün ise gremse altınından aşağı kurtarmaz. Evet evet yanlış anlamadınız! Aynen yazdığımız gibi. Akrabalık vara Cumhuriyet altını, komşu köylü kısaca yüz yüze bakıyorum diyenler ise çeyrek altından aşağı kete getirmezler… Biraz uzak ise para olarak düğüne icabet edilir. Ama bu seçenek de bayağı çekinip sırf para olduğu için gitmeyip çocukla gönderenlerde yok değil ama değişmeyen bir kural var. Kimdir, kimin çocuğudur özellikle miktarıyla yazılır, kamera çeker ve kayıt altına kesinlikle alınır.

Düğün İlan Edilmesi

Düğünün zamanını belirleme sürecinde hangi düğün bittiyse o düğün sonunda anons yapılır ve tüm köylüye duyrulur. Herkes çevresine bu durumu bildirir. Özellikle düğün sahibine yakın olan düğün sahibinin komşularına bu durum tebliğ edilir ve o konak alacak komşular hafta sonu ise guma günü sabah, hafta içi ise pazartesi herkes düğün hazırlıkları için köyde de telaffuz edilen MASRAF’larını bu günlerde tamamlarlar. Özellikle şunu belirtmek istiyoruz; burada düğünler düğün sahibine yakın olan komşular tarafından yapılır sayılır. Neden derseniz bunlara haberimizde yer vereceğimizi bilmenizi isteriz.

Düğünlerde, Konak Usulü Düğünler Tertip Edilir
Köy kalabalık olduğu için arasında en az 10-15 mahalle mevcut olup, eskiden beri hangi mahalle kimle komşu ve o komşu olduğu kişinin evi hangi mahallede ise düğün sahibinin mahallesinde olan kişi bu konak sistemine uymuş sayılmaktadır. Bu konak alacak, yani misafir ağırlayacak ev sayısı mahallelere göre değişkenlik göstermekte olup, bazı düğünler 20 ev ile düğün yapılıyorsa,bazı düğünler 15 kimi düğünlerde 30 ev ile de bittiği görülmektedir. Konak deyince aklınıza herhangi bir olumsuz düşünce gelmesin. Bu köyde konak demek, düğüne gelen misafiri o gece için konuk etmekten ibarettir. Şöyle ki; ilk gün hafta içi yapılacaksa salı akşamı, hafta sonu yapılacaksa cuma akşamından, düğün sahibine yakın olan düğün evine yakın komşuları kete (takılarını) getirmek suretiyle düğün sahibinde toplanırlar o gece düğün sahibine yakın olan evler düğün evine misafir olurlar.Kete(Takı) kızışması o akşamdan itibaren tatlı bir rekabet başlar….O gecenin ismi ve düğünün başlangıcının ilk gününe DERNEK denilir. Düğün sahibine yakın komşular o gece eğlenirler adeta o gecenin bitmesini istemezler…