Ethem Arı Yazdı ; Merak Güdüsü….

YAZI DÜKKANI AKADEMİ YAZARLARI
ETHEM ARI
MERAK GÜDÜSÜ

* Belgesel izleyenlerde bilirler. Hayvan yavruları gözleri açılınca inlerinden çıkar, korkularını yendikleri oranda çevrelerini keşfetmek için önlenemez bir arzu duyarlar. Çocuklarda böyledir. Çocukluklarının bir döneminde her şeyi dokunarak, duyarak, görerek öğrenmek isterler. İnsanlarda bu merak olmasaydı, 70 bin yıl önce Afrika’dan çıktıktan sonra, Güney Amerika’nn güney ucuna kadar yürüyerek gidemezlerdi. En başta bitki ve hayvanları evcilleştirerek yerleşik düzene geçemezlerdi. Başarılı insanları diğerlerinden ayıran önemli özelliklerden biri zekâlarından çok, ne kadar meraklı bir insan olduklarıdır. Merak dürtüsü, hem insanın hem de bilimin ilerlemesinin itici gücüdür. Merak insanı araştırmaya yöneltir. Merak etmeyen insan araştırmaz, kendini geliştiremez. Merak güdüsü körelen insanın yaşamla bağı kopar.
***
* “Carnegie Mellon Üniversitesi’nden Prof. George Loewenstein bir grup üniversite öğrencisine sorular sorar ve bu soruların yanıtlarını kendisi verir. İkinci gruba da aynı soruları sorar ama yanıtları vermeden önce öğrencilerden yanıtları tahmin etmelerini ister. Bu sırada öğrencilerin beyin faaliyetlerini (MR teknolojisiyle) inceler. Birinci gruptakiler soruların yanıtlarını hemen öğrendikleri için, beyinlerinde herhangi bir hareketlilik oluşmaz ve konuya ilgilerini kaybederler. İkinci gruptakilerin beyninde ise büyük bir hareketlilik oluşur. Zihinleri, soruyla yanıt arasındaki boşluğu doldurmak için çaba gösterir. Bu öğrenciler, aynı zamanda, yaptıklarından çok keyif alırlar. Merak insana enerji ve keyif verir. Merak ve öğrenmek birbirinin sebep sonucu gibidir.”(*) İnsan, belleğindeki sorulara, belirsizliklere ve çelişkilere son vermek için çaba gösterir; araştırır, keşfeder, öğrenir. Merak, insanı ilerletir.
***
* Bakın bu konuda ünlü bilim insanı Albert Einstein kendinden söz ederken, “Hiçbir özel yeteneğim yok; yalnızca merak tutkusu olan bir insanım” demiştir. Dinler, insanların önüne hazırlop bilgiler koyduktan sonra, “bundan kuşkuya düşme” diyerek merak dürtüsünü köreltmiş, önünü kesmiş oluyor. İşte o nedenle dünyaya din penceresinden bakan uluslarda gelişme olmuyor. Bizim kültürümüzde merakı öven bir özdeyiş olmadığı gibi merakın iyi bir şey olmadığı öğütlenir. Çocukların merak güdülerini köreltmek yerine, sordukları sorulara bıkıp usanmadan doğru yanıtlar vererek , çevrelerini keşfetme isteklerini yaramazlık olarak görmeden var olan dürtülerini kendilerine zarar vermeyecek biçimde uzaktan denetleyerek kamçılamak ya da hiç değilse engel olmamak en doğru davranış olsa gerek.

(*) Bilim ve Gelecek 147 sayı 1 Mayıs 2016

#yazıdükkanıkültürsanateğitimyazılar
#ethemarıekimyazıları
#merakgüdüsü